Regio van de toekomst

In het najaar van 2018 startte het project ‘Regio van de Toekomst’. Beroepsvereniging Nederlandse Stedebouwkundigen en Planologen (BNSP) en de Nederlandse Vereniging voor Tuin- en Landschapsarchitectuur (NVTL) nodigde acht teams uit om via ontwerpend onderzoek nieuwe ruimtelijke perspectieven te ontwikkelen voor vier verschillende regio’s. De resultaten van dit project leveren een bijdrage aan de Nationale Omgevingsvisie (NOVI). 

‘Team Sterk Merk’ ging aan de slag met de regio Arnhem-Nijmegen-Foodvalley. De opgave: ontwerp een bereikbare woon- en werkomgeving. In maart 2019 presenteerden wij onze toekomstvisie voor de regio Arnhem, Nijmegen & Foodvalley in 2060.  

Gezonde verstedelijking betekent dat een regio op eigen kracht functioneert. Oost-Nederland is nadrukkelijk geen slaapstad van de Randstad. Door de woningnood van de Randstad af te wentelen op andere regio’s, ontstaan onnodig veel verkeersbewegingen met verkeersinfarcten als gevolg. Om de eigen kracht van de regio te versterken, zetten we in op een vitale economie en een hoge kwaliteit van leven. Deze toekomstvisie stelt daarom een acquisitieprofiel voor, dat uitgaat van de aanwezige kwaliteiten in de regio. Dit acquisitieprofiel bindt de regio, maar zorgt er ook voor dat de regio zich onderscheidt van de buren.  

De meest in het oog springende kwaliteit van de regio is het landschap: het bos, de hei en de rivieren. Dit landschap zorgt voor een aantrekkelijke woon- en werkomgeving, maar levert ook onmisbare ecosysteemdiensten. Dit is de waterkraan van Nederland. Jaarlijks stroomt hier 70 miljard kubieke meter water ons land binnen en het Veluwemassief buffert een watervoorraad van 100 miljard kuub, 10x de inhoud van het IJsselmeer. Naast deze natuurlijke rijkdom biedt de regio ook twee top-kennisinstellingen: Wageningen University & Research en de Radboud Universiteit in Nijmegen. De centrale ligging en het uitgebreide netwerk van snel- spoor- en waterwegen zorgen voor uitmuntende verbindingen met steden in binnen- en buitenland. De logistieke corridor tussen Rotterdam en Duitsland is in deze regio een belangrijke ruimtelijke en economische factor. 

Een toekomstbestendige economie is gebaseerd op kennis en innovatie. Wij gaan ervan uit dat het werk in de logistieke sector meer en meer door robots gedaan zal worden en kiezen daarom niet voor transport als drager van ons acquisitieprofiel. De kennisinstellingen bieden een meer voor de hand liggende kapstok voor vooruitgang. Wageningen University & Research is baanbrekend op het gebied van levensmiddelentechnologie. De Radboud Universiteit is sterk in medische wetenschappen. Kennisontwikkeling rond het thema water vindt plaats in het Institute for Water and Wetland Research in Nijmegen en de leerstoelgroep Omgevingswetenschappen in Wageningen. Het acquisitieprofiel van de regio Arnhem-Nijmegen-Foodvalley focust zich daarom op de thema’s water, food and health. 

Ons toekomstbeeld richt zich op twee systemen, die elkaar overlappen en versterken. Het eerste systeem is het kennissysteem. Het bestaat uit samenwerkingsverbanden tussen kennisinstellingen en het bedrijfsleven, gericht op de thema’s water, food & health. Campussen en scienceparks worden uitgebouwd tot top business locaties. Daarnaast is behoefte aan binnenstedelijke broedplaatsen voor echte innovatie, de ‘dansvloeren’ van het kennis- en innovatiesysteem. Om kenniswerkers aan de regio te binden, zijn hoogwaardige woonmilieus nodig met uitmuntende voorzieningen en verbindingen. Wij zijn ervan overtuigd dat deze woonmilieus binnenstedelijk gerealiseerd kunnen worden, door vernieuwing en vervanging van de bestaande woonvoorraad. Voor vervoer binnen de regio zetten wij in op hoogwaardig openbaar vervoer en snelfietsroutes. De ontbrekende schakel tussen Nijmegen en Wageningen is hierbij cruciaal. 

Het tweede systeem is het watersysteem. Door klimaatverandering zal zoet water schaars worden. Daarom is het noodzakelijk het rivierwater op te vangen en te bufferen, in plaats van het zo snel mogelijk af te voeren naar zee. Wij stellen voor rivierwater in tijden van overvloed te bufferen in de uiterwaarden. Daarnaast stellen wij voor rivierwater te infiltreren in de hoge zandgronden van de Veluwe. Door deze zoetwaterbel op te toppen, garanderen we voldoende water tijdens droge zomers, niet alleen voor de regio, maar voor het hele land. Dit zal betekenen dat vegetatie op de Veluwe verandert. In plaats van droge hei komen er vennen. Ook langs de rivieren zullen retentiegebieden het beeld bepalen. Het groeiseizoen voor de landbouwsector zal verschuiven naar later in het jaar, maar per saldo profiteren ook de agrariërs van het gebufferde water.  

Als we in 2060 over de regio vliegen herkennen we nog steeds het glooiende landschap met bossen en rivieren. Daartussen vormen de campussen, scienceparks en proefvelden de brandpunten van activiteit. De verbindingen hiertussen zijn de assen waarlangs de verstedelijking zich ontwikkelt. Overal is ruimte voor kwaliteit van leven: economie en ecologie zijn in balans.  

​